Network Monitoring یا همان بررسی وضعیت شبکه حساس ترین و جدی ترین مبحث برای تیم پشتیبانی شبکه و فناوری اطلاعات (IT) محسوب می شود که به عبارتی چشم سوم شما در پایش شبکه داخلی می باشد و بسیار از اهمیت بالایی برخوردار است!

این امر به خودی خود میتواند راندمان کاری شبکه شما را افزایش دهد و از اتلاف زمان برای عیب یابی درون شبکه شما در هنگام رخ دادن خطا و بروز مشکل جلوگیری کند، ضمن اینکه هزینه را به طور چشمگیری کاهش می دهد و آرامش روان مشهودی را به مدیران شبکه می بخشد. سیستم مانیتورینگ شبکه مناسب تمامی اجزا و قسمت های شبکه شما را مخصوصا هنگام بروز مشکل پایش می کند، شما می توانید از این قابلیت برای اندازه گیری میزان دانلود کاربران شبکه و استفاده آنها از اینترنت استفاده کنید، حتی میزان فضاهای اشغال شده به وسیله ایمیل (Email)های اسپم (SPAM) و نیز کاربرانی که ایمیل اسپم ارسال می کنند را شناسایی کنید. ترافیک شبکه را در نظر بگیرید و در قالب گزارش آنها را بازبینی کنید، همه این ها نرم افزاری بود و قسمت جالب آن است که شما حتی می توانید وضعیت سلامت سخت افزار های موجود درون شبکه تان را بررسی نمایید.

به بیان ساده بخواهیم بگوییم، اگر سیستم پایش شبکه مناسبی را درون سازمان یا اداره یا شرکت خود راه اندازی کنید، متوجه تمامی حرکات و رفتار های درون شبکه چه به صورت نرم افزاری و چه سخت افزاری خود خواهید شد (حتی آب خوردن کاربران پشت سیستم ها!!!).

وظیفه اصلی NMS ها (Network Monitoring Systems) بررسی کیفیت و وضعیت و کارایی تمامی فعالیت های روزانه و عادی و حتی غیر عادی در شبکه شماست. سیستم های مانیتورینگ شبکه می توانند از انواع و اقسام تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری که بصورت Appliance یا نرم افزار نصب می شوند تشکیل شوند. NMS ها تمامی نوع های شبکه را می توانند پایش کنند و فرقی نمی کند که شبکه شما کابلی است یا بی سیم (Wireless)، Lan یا Wan و...  به همین روال نوع سخت افزار و دستگاه های استفاده شده درون شبکه شما نیز اهمیت چندانی ندارد، شما می توانید گوشی های هوشمند ، سرورهای فیزیکی ، سویچ ها ، روتر ها ، فایروال ها ، Access Point ها ، لینک های رادیویی ، اطلاعات داخل Rack و انواع و اقسام تجهیزات سخت افزاری مورد استفاده در شبکه را در کنار سیستم عامل هایی مثل Android ، ویندوز ، لینوکس ، Mac و ... مانیتور کنید. یک سیستم مانیتورینگ درون یک شبکه تعریف میشود تا بر پایه یک سری معیار هایی که مدیران شبکه یا حتی سیستم عامل ها تعریف می کنند بر شبکه نظارت کند و بر همین اساس گزارش گیری کند، شما نیز بر اساس همین گزارش می توانید به طور تقریبی از نیاز های شبکه خود مطلع شوید یا حتی با مشکلات شبکه خود روبرو شوید و در صدد پیشگیری قبل از بروز مشکل جدی بر آیید. مهمترین تصمیمی که شما باید در این باره بگیرید آن است که چه چیزی باید تحت نظر و مانیتورینگ باشد، شما باید مطمئن شوید سرویس های حیاتی شما تحت نظر باشند و بهترین گزینه معمولا برای پیاده سازی طرح مانیتورینگ شبکه نقشه توپولوژی شبکه است. با استفاده از نقشه توپولوژی شما میتوانید تمامی تکنولوژی و شبکه ها و سخت افزار های استفاده شده درون شبکه و بستر های ارتباطی خود را به درک کامل اندازه ها و مقیاس ببینید.

بسیاری از افراد که اهمیت این موضوع را به درستی درک نکرده اند بر این باورند که چون شبکه ما کار می کند و مشکلی ندارد چه نیازی به راه اندازی سیستم مانیتورینگ شبکه است؟ اعتقاد برخی از این افراد این است که چرا با وجود یک شرایط قابل اعتماد برای شبکه با راه اندازی سیستم مانیتورینگ دردسرهای مدیریتی شبکه را بیشتر کنیم؟ چرا درب و دیوار را پر از مانیتورها و Whiteboard های مختلف برای مانیتورینگی کنیم که شاید هیچوقت به آن نیازی پیدا نکنیم ؟ با این فکر کنید که چرا شما هر جند مدت یک بار خودروی خود را به معاینه فنی می برید یا به بیمارستان می روید تا آزمایش های چکاپ کامل انجام می دهید یا حتی به دندان پزشک و چشم پزشک مراجعه می کنید؟

مهمترین دلیلی که شما را وادار می کند که یک سیستم مانیتورینگ جامع در شبکه داشته باشید بر اساس مثالی که زدیم بررسی سلامت وضعیت فعلی شبکه است، Availability سیستم ها و سرور ها و سخت افزار های شبکه شما باعث افزایش راندمان کاری شبکه شما می شود. از همه مهمتر امروزه NMS مهمترین وسیله قابل استناد برای آینده نگری شبکه شما است ، با نگاه کردن به سیستم های مانیتورینگ شما کمبود ها و نقاط ضعف شبکه را شناسایی می کنید و در آینده در نقشه رشد شبکه خود همه مواردی که لازم می دانید را لحاظ می کنید. یستم های مانیتورینگ با جمع آوری اطلاعات و آزمایش کردن آنها از طریق کابل ها ، سرورها ، سویچ ها روتر ها و ... به شما گزارش می دهند که سلامت شبکه شما در چه وضعیتی قرار دارد و شما چه کارهایی می توانید انجام دهید که شبکه دچار عیب نشود.